Merhaba, hizmet ihracatı ve istihdam sayıları açısından THY ülkemizin en önemli markalarından biri. Çok farklı unvanları bünyesinde barındıran THY’de ; Yönetim kurulu başkanı :1, YKB vekili: 2….. olarak devam eden yüzlerce farklı unvan var.
Sayısal olarak baktığımızda bazı unvanlar bir kişi ile temsil edilirken bazıları binler ile ifade edilmektedir. Kabin memurları on bini aşan istihdam sayısı ile ilk sırada yer almaktadır. Korona sonrası hızla artan ihtiyaç nedeniyle kabin memurluğu istihdam süreci devam ediyor.
Bu hafta yazımda, kabin memurluğu istihdamı süreci içinde bazı fırsatların değerlendirilebileceği ve EYT’nin THY’ye etkisi ile ilgili bazı düşüncelerimi paylaşmak istedim.
Açık kaynaklarda yer aldığı kadarıyla güncel kabin memurluğu ilanına elli bin kadar başvuru olduğu ve yeni kabin memuru istihdam sayısının 1200 civarında olacağı söyleniyor. Başvuru ön şartlarını sağlayamayanları tahmini olarak düşersek yaklaşık olarak geçerli her 35 başvurudan birinin istihdam edilebileceği anlaşılıyor.
THY, bu süreci sadece kabin memurluğu için değil aynı zamanda DO-CO üzerinden çalıştırdığı mevcut Uçan aşçıları doğrudan kendi bünyesinde kabin memuru olarak istihdam ederek hem maddi tasarruf hem de işletme/planlama kolaylıkları sağlayabilir. Ayrıca THY , muhtemel EYT kanunu ile emekli olacak tecrübeli personellerinin silsile yolu ile yerini alacak (Umarım silsile ile olur) alt kadroların ikamesi için de kabin memuru istihdam süreci mülakatlarını değerlendirebilir.
Uçan aşçı ve EYT konusunu kısaca da olsa detaylandırmak gerekiyor. Yazımın başlangıcında belirttiğim üzere THY’de yüzlerce farklı unvan taşıyan personel var. Sayıları binler ile ifade edilen unvanlar olduğu gibi bir kaç kişinin çalıştığı ve alternatifini bulmanın çok zor olduğu birimler de var. IK politikası olarak bu tip birimlerde yaş kademelendirilmesi yapılmamış ise toplu emeklilik gibi bir durumda zafiyet yaşanabilir. Tam da böyle bir riskin arifesindeyiz çünkü EYT ( emeklilikte yaşa takılanlar) ile ilgili yeni hukuki düzenlemenin yıl sonuna kadar yapılacağı deklere edildi. Bu düzenlemeler sonrasında emekli olacak çok sayıda personel olabilir. Umarım gerekli hazırlıklar çoktan yapılmıştır.
Kabin memurluğuna başvuran 50 bin kişi içinde hemen her meslek grubu vardır Yaş sınırının da yükseltilmesi ile farklı alanlarda eğitimi, iş tecrübesi olan çok sayıda aday eleme / mülakat sürecinde olacaktır. IK tarafı bu aday KM için uygun değil diye elemek yerine X yerde ( EYT nedeniyle oluşacak ihtiyaç gibi) ihtiyacımız var bu özelliklere uygun gözüküyor orada değerlendirebilir miyiz? diye bu tip adayları ayrı bir değerlendirme sürecine dahil edebilir.
Bugüne kadar istisnaları olmakla beraber genel olarak kıdem / sinyorite / yaş uygumlu idi şimdi yükseltilen yaş üst limiti nedeniyle bu adaylardan seçilen kabin memurları mevcut amirlerden veya ilerde amir olacaklardan yaş olarak daha büyük olabilir.
Uçan aşçılar iştirak şirketi olan DO-CO üzerinden çalıştırıldığı için bu personellerin ödemesi brüt olarak THY tarafından ödenmiş oluyor. Uçan aşçıların fiilen uçuş yapmış olmalarına rağmen gelir vergisi istisnasından faydalanamadıkları için 20 birim net ödeme yapmak istediğiniz uçan aşçının brüt maliyeti 30 birim kadar oluyor oysa kabin memuru olarak yine uçan aşçı olarak çalışsa 25 birim civarında brüt maliyeti olurdu. Aradaki farkı gerçek personel ve ödeme miktarları üzerinden hesaplarsanız THY açısından elde edilecek büyük avantaj olduğu görülecektir. THY adına yapılan organizasyonlarda görev alan uçan aşçılar için DO-CO’ya ilave ödeme yapılıyorsa bunlar da tasarruf edilmiş olacaktır. Her ne kadar THY % 50 ortak olsa da her tüzel kişilik ayrı bir yapıdır hele de borsaya kote halka açık bir şirketseniz bir manada sorumluluk olarak ta düşünülebilir. Firmalar arasında yapılan anlaşmaların bağlayıcı hükümleri vb engeller olabilir. Açık kaynaklardan bildiğimiz kadarıyla değerlendirme yapabiliyoruz. Ayrıca uçan aşçılar uçuş ekibine ilavesi ile işletme / planlama sorunları da halledilmiş olacaktır.
Ülkemizde sivil havacılık personelinin istihdam şartları ile ilgili otorite Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü olup Kabin Memurluğu ile ilgili link:
https://web.shgm.gov.tr/tr/havacilik-personeli/2138-kabin-memuru
“ Ülkemizde kabin memuru olabilmek için mevzuat kapsamında aranan asgari gereklilikler aşağıda yer almaktadır:
Kabin Memurlarının uçak içerisinde, belirgin görev ve sorumlulukları vardır. Bunlardan en önemlisi fakat en az gözle görülebilir olanı yolcuların emniyetini sağlamaktır. Bu ana sorumluluk kabin memurlarının sürekli ve özel bir eğitim almalarını gerekli kılmıştır. Bu eğitim teorik bilgilerin yanı sıra kişinin kendi özgüvenin geliştirmesini ve kendi görevini yerine getirirken bu özgüven duygusu ile ihtiyaç duyduğu otoriteyi sağlanmasını da içermektedir. İkinci ve en çok göz önünde bulunan görevi ise, yolcuların ihtiyaçlarını karşılamak ve adına çalıştıkları havayolu şirketi için güzel bir etki bırakabilmektir. “
SHGM kabin memurluğu şartları yazılırken “ .... 10 yıllık eğitim veren lise...” şeklinde yazılmış 10 yıl ifadesi hatalı olmuş burada kasıt 10 yıl lise eğitimi değil ilk,orta,lise grubu olarak toplamda en az 10 yıllık eğitim sürecidir. Ülkemizde bu süre 4 yıl ilkokul + 4 yıl ortaokul + 4 yıl lise olarak toplamda 12 yıldır.
Kabin memurluğu için başvuran çok sayıda aday ve görece kısa sürede elemelerin sonuçlandırılacağı düşünülürse çok sayıda mülakat komisyonu görev yapacak demektir. Bu komisyonlarda görev alacaklar önceden koordine edilip kıstaslar hakkında bilgilendirilmezse her komisyon farklı bakış açıları ile hareket edebilir. Örneğin, kabin memurluğu için her ne kadar daha üst bir eğitim seviyesi tercih nedeni olsa da lise mezunu olmak yeterli. Bazı IK uzmanları aranan eğitim seviyesinden üst seviyede olanların veya alacağı maaşa çok ihtiyacı olmayanların istihdam edilmesi durumunda ilerde memnuniyetsizlik yaşayarak işten ayrılması veya iş beğenmemesi sonucu problemler olabilir diye farklı tercihte bulunabilir. Bu yaklaşım şirket istihdam politikası ile ilgili olup neyin esas neyin istisna olduğu IK tarafınca net belirlenmeli ve yetkililer tarafından uygulama birliği sağlanmalı. Adaletli tercih zor olabilir fakat en azından eşit uygulama ile görece adil olunması sağlanabilir.
Saygılarımla
Erdal GÜLMEZ
Yorumlar Tüm Yorumlar (19)