16 MİLYAR DOLARLIK PROJE HAYAL Mİ OLUYOR?

Savunma Sanayi İcra Komitesi’nde karar alınmasına rağmen iki uçağın siparişi ABD yazılım kodlarını vermediği için tekrar bir yıl ertelendi...

TSK’nın yeni nesil savaş uçağı ihtiyacını karşılamak için satın alınması planlanan, ancak ABD yazılım kodlarını vermediği ve projeyli ilgili eksiklikler olduğu gerekçesiyle adeta şehir efsanesine dönen hayalet uçaklar olarak da anılan F-35 pojesi ‘hayal’ oldu. Başbakan Tayyip Erdoğan başkanlığında geçtiğimiz günlerde toplanan SSİK’te (Savunma Sanayii İcra Komitesi) yapılan değerlendirme sonucunda 5 Ocak’ta sipariş kararı verilen 2 uçağın tedarikinin önümüzdeki yıl tekrar değerlendirilmek üzere ertelendiği öğrenildi. Erteleme gerekçesinde ise, F-35 uçağının harekat kabiliyetlerinin istenen seviyeye ulaşmada planlananın gerisinde kalması ile ABD ve diğer ortak ülkelerin siparişlerini ileriki yıllara ötelemesi sebebiyle artan uçak maliyetlerinin Türkiye’nin tedarik planına olan etkisi olarak bildirildi.

TSK’nın yeni nesil savaş uçağı ihtiyacını karşılamak üzere, Müşterek Taarruz Uçağı (JSF) Projesine, Türkiye 1999 yılından itibaren konsorsiyum üyesi olarak iştirak etti. Türkiye’nin, katılımcı ülke statüsünde dahil olduğu, JSF programı kapsamında yürüttüğü faaliyetlerine devam edeceği, proje kapsamında daha önce planlandığı şekilde 100 adet F-35A uçağının tedarikinin öngörüldüğü öğrenildi. Savunma Sanayii Müsteşarlığı, ertelemeyle ilgili ABD Hükümeti ve ana yüklenici Lockheed Martin firması ile 2012 yılı içinde yürütülen görüşmelerin sonuçlarının gözden geçirilmesinin de etkili olduğunu açıkladı.

Proje bedeli 16 milyar $

Türkiye uçak anlaşması çerçevesinde, 11 milyar dolar ödeme taahhüdünde bulunmuştu. Proje tutarı geçtiğimiz yıl ise 16 milyar dolara çıkmıştı. Proje kapsamında bugüne kadar Türkiye tarafından Konsept Gösterim Evresi, Sistem Geliştirme ve Gösterim Evresi ve üretim, Destek ve Sürekli İyileştirme Evresi için toplam 315 milyon dolar mertebesinde ödeme gerçekleştirdi. F-35 projesinde bulunan bu evrelere katılım taahhüdü maliyet artışlarını kapsamadı. ABD Hükümeti tarafından 2012 yılı içinde yapılan bildirime göre, ABD’nin proje kapsamında tedarik etmeyi planladığı toplam 2 bin 443 olan uçak sayısında değişiklik olmadı.

RADARA YAKALANMIYOR

Hava Kuvvetleri Komutanlığı’nın envanterinde yer alan F-4’lerin yerini alacak F-35’ler radara yakalanmadığı için hayalet uçak olarak da nitelendiriliyor. Üretici ülkeler arasında ABD ile Türkiye’nin yanı sıra İngiltere, İtalya, Danimarka, Norveç, Avustralya ve Kanada da yer alıyor.