'HAVALİMANI TAKSİSİ DERHAL KALDIRILMALI'

Ata­türk Ha­va­li­ma­nı, Tür­ki­ye­’nin gu­rur kay­na­ğı­dır. Yıl­da 50 mil­yon­dan faz­la yol­cu­ya hiz­met ve­ren bu dev ha­va­li­ma­nı, bi­lin­di­ği gi­bi ar­sa­sı­na ta­ma­hen ça­tır, ça­tır yı­kı­la­cak­tır. Ha­va­li­ma­nı­’nı iş­let­mek­te olan şir­ket, na­sıl ol­sa bu­ra­sı eli­miz­den gi­di­yor, ba­ri bu son dö­nem­de ne ki­ra al­sak kâr­dır di­ye ter­mi­na­li ka­sa­ba çar­şı­sı­na çe­vir­di. Ana bi­na­nın mer­ke­zin­de, yol­cu­la­rın ra­hat et­me­si ve çı­kış ka­pı­la­rı­na ko­lay­ca git­me­si­ni sağ­la­mak üze­re, ese­rin mü­el­lif mi­ma­rı ta­ra­fın­dan bı­ra­kı­lan ge­niş me­kân­lar da­ral­tıl­dı. Dük­kan ya­pıl­dı. Bu se­bep­le adı­nın Mah­mut­pa­şa ol­ma­sı­nı öne­ri­yo­rum.

SUB OP­TI­MI­ZA­TI­ON

FED baş­kan­la­rın­dan Greens­pan’­e “ge­ri kal­mış ül­ke­ler ni­çin ge­ri ka­lı­yor?” di­ye bir so­ru so­rul­muş­tu. O da, bu­nun iki
se­be­bi var­dır. Bi­rin­ci­si “sub-op­ti­mi­za­ti­on”, ikin­ci­si “kö­tü mu­ha­se­be­”dir ce­va­bı­nı ver­miş­ti. Sub-op­ti­mi­za­ti­on, “bir sis­te­min (me­se­la bir ha­va­li­ma­nı­nın) mak­si­mum ve­rim­le ulaş­ma­sı­na, onu oluş­tu­ran par­ça­la­rın ve­rim­le­ri­ni tek-tek mak­si­mi­ze et­me­ye ça­lış­mak en­gel­di­r” de­mek­tir. Ya­ni sis­te­min bü­tün­sel ve­ri­mi­nin mak­si­mi­ze ol­ma­sı için, onu mey­da­na ge­ti­ren par­ça­la­rın ba­zı­la­rı­nın “dü­şük ve­rim­de­” ça­lış­ma­sı ge­re­kir. Me­se­la bir ha­va­li­ma­nı­nın alış­ve­riş me­kân­la­rı­nın en yük­sek ki­ra ge­li­ri sağ­la­ya­cak şe­kil­de in­şa edil­me­si, ha­va­li­ma­nın te­mel iş­le­vi olan “en çok yol­cu­ya, en kı­sa za­man­da in­me-bin­me hiz­me­ti­” su­nul­ma­sı­na en­gel­dir.

HA­VA­Lİ­MA­NI OTO­PAR­KI GA­RAJ İŞ­LET­ME­Sİ DE­ĞİL­DİR

Sub-op­ti­mi­za­ti­on için çok gü­zel bir ör­nek de ha­va­li­ma­nı oto­park­la­rı­dır. Bun­lar ba­ğım­sız kâr mer­kez­le­ri de­ğil, ha­va­li­ma­nı sis­te­mi­nin bir par­ça­sı­dır. Bu oto­park­la­rın kâ­rı­nı mak­si­mi­ze et­mek, ken­di ba­şı­na bir amaç ola­maz. Oto­par­kın gö­re­vi, en çok sa­yı­da yol­cu­nun va­rı­şı­nı ve ay­rı­lı­şı­nı ra­hat­lat­mak ve hız­lan­dır­mak­tır. Bu mak­sat­la ha­va­li­ma­nı oto­park­la­rın­da fi­yat­lan­dır­ma, uzun sü­re­li ka­lış­la­rı cay­dı­rı­cı, kı­sa ka­lış­la­rı teş­vik edi­ci ol­ma­lı­dır. Me­se­la, 12 sa­at­ten uzun ka­lış­lar “u­zak semt­ler­den tak­siy­le gi­dip gel­me ma­li­ye­tin­de­n” da­ha yük­sek fi­yat­lan­dı­rıl­ma­lı­dır. Bu su­ret­le de­vir hı­zı ar­tar ve oto­park da­ha faz­la yol­cu­ya hiz­met ve­rir ha­le ge­lir. Ha­va­li­ma­nı “va­le­” ser­vis­le­ri de tam bir baş be­la­sı­dır. Top­lu ta­şı­ma araç­la­rı­nın, tak­si­le­rin ve özel ara­ba­la­rı­nın yol­cu in­dir­me-bin­dir­me­si­ni zor­laş­tır­mak­ta­dır. Kal­dı­rıl­ma­lı­dır. Bun­dan da­ha kö­tü­sü bu­ra­lar­da “ha­va­li­ma­nı tak­si­si­” adı al­tın­da bir “rant dal­ya­nı­” bu­lun­ma­sı­dır. Bun­lar da kal­dı­rıl­ma­lı­dır. Yol­cu ge­ti­ren tak­si, boş dön­me­me­li­dir.

Son söz: De­mok­ra­si­de hiz­met, pa­ray­la de­ğil sı­ray­la­dır.

Ege Cansen / Sözcü