FAA, Boeing 737 MAX 10 İçin Kritik Güvenlik İncelemesini Başlattı

ABD Federal Havacılık İdaresi (FAA), Boeing’in uzun süredir sertifikasyon sürecini tamamlayamadığı 737 MAX 10 modeli için yeniden tasarlanan mürettebat uyarı sistemi ve hücum açısı (angle-of-attack) çözümlerine yönelik resmi inceleme sürecini başlattı. FAA tarafından yapılan açıklamada, değerlendirmenin yalnızca MAX 10’u değil, Kongre’nin iki ölümcül kazanın ardından zorunlu kıldığı güvenlik reformları kapsamında tüm 737 MAX ailesine uygulanması gereken iyileştirmeleri de kapsadığı belirtildi.

İncelemeye alınan paket, “sentetik geliştirilmiş hücum açısı” sistemini ve belirli senaryolarda pilotların stall uyarıları ile aşırı hız ikazlarını devre dışı bırakabilmesine olanak tanıyan yeni bir kabiliyet içeriyor. FAA, bu tasarım değişikliklerinin, Kongre’nin 2018 ve 2019’daki MAX kazalarının ardından talep ettiği emniyet iyileştirmelerini karşılayıp karşılamadığını değerlendirecek.

Kongre şart koşmuştu

ABD Kongresi, 2022’de yürürlüğe girmesi gereken ve MAX 7 ile MAX 10 için uyarı mimarisinin sertifikasyon öncesi yeniden tasarlanmasını zorunlu kılan süreyi ertelemişti. Ancak bu ertelemenin karşılığında, Boeing’in MAX 10 filosunu uçağın hizmete girişinden itibaren üç yıl içinde onaylı güvenlik yükseltmeleriyle donatması şart koşulmuştu. FAA, bu kapsamda diğer MAX varyantları için planlanan değişiklikleri de inceleyerek, güvenlik iyileştirmelerinin tüm seri genelinde tutarlı şekilde uygulanmasını sağlayacağını bildirdi.

Sertifikasyon süreci hâlâ belirsiz

12 Aralık 2025’te duyurulan inceleme, Boeing’in hem MAX 7 hem de MAX 10 için yaşadığı uzun sertifikasyon gecikmelerinin gölgesinde başladı. Program; motor buzlanma (engine de-icing) sorunu, üretim ve kalite kontrol problemleri ile artan düzenleyici denetimler nedeniyle defalarca sekteye uğradı. FAA, özellikle uçuş güvertesi sistemleri ve mürettebat uyarılarına ilişkin açık gereklilikler tamamlanana kadar MAX 10’u yakından izlemeyi sürdürüyor.

737 MAX ailesinin en büyük operatörü olan Southwest Airlines, MAX 7’nin Ağustos 2026’ya kadar sertifikasyon almasını, uçağın 2027’nin başında hizmete girmesini beklediğini açıkladı. MAX 10 için ise hâlâ net bir takvim bulunmuyor. FAA, hedef tarih vermekten kaçınarak, tüm gereklilikler eksiksiz karşılanmadan sürecin ilerlemeyeceğini yineledi.

Kazalardan çıkarılan dersler

Boeing’in uyarı sistemi teklifi, 2018 ve 2019’da Endonezya ve Etiyopya’da meydana gelen ve toplam 346 kişinin hayatını kaybettiği iki 737 MAX kazasından çıkarılan derslere dayanıyor. Soruşturmalarda, Maneuvering Characteristics Augmentation System (MCAS) sisteminin devreye girmesi sırasında pilotların sınırlı ve çelişkili uyarılar aldığı tespit edilmişti. Bu kazalar, MAX filosunun 20 ay boyunca küresel ölçekte yere indirilmesine ve sertifikasyon süreçlerinin köklü biçimde gözden geçirilmesine yol açtı.

MCAS, 737 MAX’te büyük ve daha verimli motorların aerodinamik etkilerini dengelemek amacıyla geliştirilmiş, yüksek hücum açılarında uçağın burnunu aşağı trimleyen otomatik bir uçuş kontrol sistemi olarak tanımlanıyor. Amaç, uçağın uçuş karakteristiğini önceki 737 modellerine benzetmekti. Kazaların ardından FAA ve Kongre, ticari uçaklarda pilotların anormal durumları daha hızlı ve doğru teşhis edebilmesini sağlayacak daha sezgisel kokpit uyarı sistemlerini zorunlu hale getirdi.

Üretim yakından izleniyor

FAA, MAX 10 incelemesiyle eş zamanlı olarak Boeing’in, havayollarının ileride yapılacak retrofit yükümlülüklerine uyabilmesi için gerekli teknik verileri ve servis bültenlerini zamanında sağlamasını da denetleyecek. Ayrıca diğer MAX modellerindeki tasarım değişiklikleri de ayrı ayrı sertifikasyondan geçirilecek.

FAA’nın bu adımı, Boeing’in dar gövdeli uçak programında güveni yeniden tesis etmek için hâlâ yoğun bir gözetim altında olduğunu gösteriyor. Kurum, 2024’te Alaska Airlines’a ait bir MAX 9’da yaşanan olayın ardından Boeing’in üretim süreçlerindeki eksiklikleri gerekçe göstererek aylık üretimi 38 uçakla sınırlamıştı. FAA, kalite kontrol sisteminde hedefli iyileştirmeler yapılmasının ardından bu sınırı 42 uçağa yükseltmişti.

Ancak düzenleyici otorite, 737 MAX 10’un sertifikasyonu konusunda aceleci davranılmayacağını ve güvenlik şartlarının eksiksiz sağlanmasının tek öncelik olmaya devam edeceğini vurguluyor.