Düşen Yolcu Uçağı Siyasi Krize Dönüşüyor

Azerbaycan, Aralık 2024’te meydana gelen ve 38 kişinin hayatını kaybettiği yolcu uçağı kazası nedeniyle Rusya’ya uluslararası dava açmaya hazırlanıyor. Açıklama, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev tarafından 19 Temmuz 2025’te Hankendi’de düzenlenen Küresel Medya Forumu’nda yapıldı.

Aliyev, Azerbaycan Hava Yolları’na (AZAL) ait Embraer E-190 tipi yolcu uçağının düşmesinin üzerinden yedi ay geçmesine rağmen Rusya’dan net bir açıklama alınamadığını belirtti. Cumhurbaşkanı, “Olayın koşulları gün gibi ortada. Ne olduğunu biliyoruz ve bunu kanıtlayabiliriz. Daha önemlisi, Rus yetkililerin de gerçeği bildiğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.

Uçağın Enkazından Füze Parçaları Çıktı

Kaza, 25 Aralık 2024’te Bakü’den Grozni’ye sefer yapan 4K-AZ65 kuyruk numaralı Embraer E-190 tipi uçağın rotasından saparak Kazakistan’daki Aktau Havalimanı yakınlarında düşmesiyle meydana gelmişti. Uçakta bulunan 73 kişiden 38’i hayatını kaybetmişti.

Kazaya ilişkin hazırlanan resmi raporda, uçağın gövdesinde özellikle kuyruk bölümünde dış etken kaynaklı hasarlar tespit edildiği belirtilirken, bu izlerin bir hava savunma füzesine ait şarapnellerle uyumlu olduğu kaydedildi. Raporda yer alan görsellerde uçağın gövdesinde çok sayıda delik ve parçalanma izi yer aldı.

Azerbaycanlı yetkililer, enkazdan Pantsir-S hava savunma sistemine ait olduğu değerlendirilen füze parçaları toplandığını bildirdi. Rusya ise olay gününde hava savunma sistemlerinin aktif olduğunu doğruladı ancak sorumluluğu reddetti. Olayı “trajik bir kaza” olarak nitelendirdi.

Uluslararası Hukuk Vurgusu: Tazminat ve Sorumlular Talep Ediliyor

Azerbaycan Cumhurbaşkanlığı, Rusya’ya gönderilen resmi taleplerde olayın sorumluluğunun kabul edilmesi, kazaya karışan kişilerin cezalandırılması ve mağdur ailelere tazminat ödenmesi gerektiğini vurguladı.

Cumhurbaşkanı Aliyev, “Bu talepler, uluslararası hukuk çerçevesinde son derece makul. Asıl sorulması gereken, Rusya neden sorumluluk almadı ve neden komşuluğun gereğini yerine getirmedi?” dedi.

Siyasi Gerginlik Tırmanıyor

Kazaya ilişkin sürecin diplomatik bir krize dönüşme potansiyeli taşıdığı değerlendirilirken, Azerbaycan’ın uluslararası arenada yasal yollara başvuracağı belirtiliyor. Gözler şimdi Azerbaycan’ın hangi uluslararası kurumlar nezdinde harekete geçeceğine çevrilmiş durumda.

Kazanın ardından ilişkilerde başlayan gerilim, önümüzdeki dönemde iki ülke arasında ciddi diplomatik restleşmelere neden olabilir.