Oktay Erdağı: “Türkiye’de Genel Havacılık Uçacak Yer Bulamıyor”

Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) eski Genel Müdür Yardımcısı Oktay Erdağı, Türkiye’de genel havacılığın giderek daralan alanına dikkat çeken kapsamlı bir analiz kaleme aldı. “Türkiye’de Genel Havacılığın Sıkışan Geometrisi: Mevzuat Var, Alan Yok; Söylem Var, Uygulama Yok” başlıklı makalesinde Erdağı, mevcut politikaların genel havacılığı sistematik biçimde dışladığını vurguladı.

YİD Modeli Genel Havacılığı Dışladı

Erdağı, son 20 yılda Türkiye’nin havacılık büyümesinin terminal yatırımları ve ticarî yolcu trafiği üzerinden şekillendiğini belirterek, bu süreçte genel havacılığın yok sayıldığını ifade etti. Yap–işlet–devret (YİD) modeliyle işletilen büyük havalimanlarında pist ve taksi yollarının tamamen ticarî trafiğe tahsis edildiğini, GA (General Aviation) park alanlarının yok denecek kadar az olduğunu söyledi.

“YİD modeli yatırımcıya maksimum ticarî esneklik, genel havacılığa ise minimum operasyonel olanak sağladı” diyen Erdağı, birçok havalimanında IFR optimizasyonu uğruna VFR uçuşların bile daraltıldığını hatırlattı.

AVGas Erişimi Hâlâ Sağlanamadı

Erdağı, Türkiye’de uçuş okulları ve özel GA işletmeleri için en temel ihtiyaçlardan biri olan AVGas’ın neredeyse erişilemez durumda olduğunu belirtti. “Ankara’nın doğusunda AVGas satışı olan havaalanı yok denecek kadar az. Bu nedenle pilot adayları, eğitim uçakları için otomotiv benzini kullanmak zorunda kalıyor. Bu, ICAO standartlarına aykırı ve ciddi bir güvenlik riski yaratıyor” değerlendirmesinde bulundu.

Mevzuat Var, Uygulama Yok

Türkiye’de 2007 yılında yayımlanan “Kontrolsüz Havaalanları Talimatı”nın kağıt üzerinde doğru bir adım olduğunu ancak uygulamada hiçbir somut sonuç üretmediğini vurgulayan Erdağı, “Talimat izin veriyor ama bürokrasi engelliyor. Arazi tahsisleri, yerel izinler, hava sahası kısıtlamaları nedeniyle 2007’den bu yana tek bir yeni kontrolsüz havaalanı bile açılmadı” dedi.

THK Alanları Kamuya Kapalı

THK’ya ait tarihsel havaalanlarının “kapalı devre” hale getirildiğini belirten Erdağı, bunun kamu yararına açık olması gereken alanların özel statüye dönüşmesi anlamına geldiğini söyledi. “Alanya’da iki Cessna ile turistik uçuş yapmak isteyen bir şirket bile Karain’de yer bulamıyor. THK ‘bu meydan bizim dışımızda kullanılamaz’ diyor” ifadelerini kullandı.

Sivrihisar Modeli: Devletin Yapamadığını Bir Pilot Yaptı

Erdağı, Ali İsmet Öztürk’ün kendi çabasıyla kurduğu Sivrihisar Havacılık Parkı’nın Türkiye’deki tek işleyen genel havacılık alanı olduğunu belirterek, “Bu park tamamen özel inisiyatifle kuruldu. Devletin desteklemediği, ama bir pilotun inatla ayakta tuttuğu bir model. Bu tablo, devletin GA üretiminde başarısız olduğunu, bireylerin ise hâlâ çözüm üretebildiğini gösteriyor” dedi.

SHGM’nin Söylem–Eylem Çelişkisi

SHGM’nin son yıllarda gündeme getirdiği “Hava Parkı” ve “Havacılık Kampüsü” kavramlarını da değerlendiren Erdağı, “Kavramlar güzel ama hiçbir proje fiilen hayata geçmedi. Yer tahsisi, işletme modeli, finansman yapısı belli değil. SHGM kavram üretiyor, ama uygulama sunmuyor” ifadelerini kullandı.

TAFA’nın Tekelleşme Eğilimi

Türk Hava Yolları’nın iştiraki olan TAFA’nın, uçuş okullarının faaliyet alanlarını daraltarak rekabeti bozduğunu söyleyen Erdağı, “Genel havacılığın faaliyet gösterebileceği birkaç meydanın dahi TAFA tarafından kullanılması, pilot eğitiminde ciddi bir darboğaz yaratıyor” dedi.

Yeni Ulusal Strateji Şart

Oktay Erdağı, genel havacılığın Türkiye’de sistemik bir kriz yaşadığını belirterek şu uyarıda bulundu:

“Türkiye genel havacılık alanını büyütmüyor; mevcut olanı küçültüyor. Küçük meydan yok, AVGas zinciri yok, hava sahası esnek değil, kamu alanları kapalı, özel sektörün önü tıkalı. Bu tablo değişmezse Türkiye’nin havacılıkta bütüncül bir büyüme hikâyesi kalmayacak.”

Erdağı, çıkış yolunun “yeni küçük meydanların üretildiği, AVGas erişiminin sağlandığı, THK alanlarının yeniden kamuya açıldığı, SHGM’nin kavram değil uygulama ürettiği ve TAFA’nın rekabeti bozmadığı bir ulusal genel havacılık stratejisi” olduğunu vurguladı.