Havada ruhsal sağlık krizi!

Dünya genelinde pilotlar psikolojik sorun yaşadığında uçuş lisansının iptal edileceği korkusuyla bunu şirketten gizliyor. Sorunları açıklamak pilotların işten uzaklaştırılmasına, uzun ve maliyetli bir tıbbi kontrole yol açabiliyor.

Başta ABD'de olmak üzere dünya genelinde birçok hava yolu şirketinde çalışan pilot, Reuters'in yaptığı araştırmaya göre psikolojik sorun yaşadığında uçuş lisansının iptal edileceği korkusuyla bunu şirketten gizliyor.

Reuters'in otuzdan fazla pilot, sağlık ve havacılık uzmanıyla yaptığı görüşmelerin yanı sıra yapılan tıbbi araştırmalar bu durumun pilotların ve yolcuların hayatını tehlikeye attığını ortaya koydu.

Görüşülen ABD'li ve diğer ülke vatandaşı pilotlar, tedavisi mümkün olan hafif sorunlarını bile paylaşmaktan çekindiklerini, bu bilgiyi paylaştıklarında derhal görevden uzaklaştırılabileceklerini ve kariyerlerinin bitmesine yol açacak uzun ve maliyetli bir tıbbi incelemeye maruz bırakılabileceklerini söylediler.

Uzun ve değişken çalışma saatleri, uykusuzluk ve performans baskısı altında çalışan pilotlar şirket içinde mimlenme korkusuyla terapi veya ilaç aldıklarını bile gizlemek zorunda kalıyorlar.

Bu durumun pilotları intihara kadar sürükleyebilecek ciddi sorunları tetikleyebileceği ve pilotaj hatalarını artırarak uçak kazalarına yol açabileceği belirtiliyor.

2022'de küresel koronavirüs salgını sırasında uçuşların azalmasıyla eve kapanan ve akıl sağlığı kötüleşen ABD'li Delta Air Lines pilotu Brian Wittke'nin intiharı sektörde artan psikolojik sorunların göz ardı edilmesinin trajik örneklerinden biri.

Wittke'nin annesiyle yapılan görüşmeye göre, 41 yaşında hayatına son veren pilot uzun bir süredir depresyonla mücadele ediyordu ve ailesinden gelen tavsiyelere rağmen mesleğinin sonlandırılacağı endişesiyle depresyon tedavisi almayı reddetti.

Delta Air Lines, diğer pek çok ABD'li hava yolu şirketi gibi çalışanlarının gizli bir şekilde danışmanlık alabileceği programlar yürütüyor. Delta, Wittke'nin ölümünden üzüntü duyduklarını söylerken, pilotlar arasında psikolojik sorunları için yardım almaya karşı bir topluluk baskısı olduğunu söyledi.

Birçok sektörde insanlar iş verenlerine veya düzenleyici kurumlara bildirmeden psikolojik destek alabiliyor ancak havacılık sektöründe daha sıkı prosedürler uygulanıyor.

ABD'de Fedaral Havacılık İdaresi'nin (FAA) sağladığı tıbbi sertifikanın geçerli olması için pilotlar, bazı durumlarda altı ayda bir olmak üzere, sıkı fiziksel ve psikolojik testlere tabi tutuluyorlar.

"YALAN SÖYLEMEZSEN, UÇAMAZSIN"
Kaygı bozukluğu veya depresyonu olduğunu bildiren pilotlar işten uzaklaştırılabiliyor. Bazı durumlarda pilotlar işe kısa bir sürede geri dönebilse de rahatsızlığın şiddetine göre düzenleyici kurumun bir yıldan uzun süren detaylı incelemesine maruz kalabiliyor.

FAA sözcüsü, "Akıl sağlığıyla ilgili sorunu olan pilotların erken dönemde yardım almalarını teşvik ediyoruz çünkü tedavi edildiğinde bu rahatsızların büyük bir kısmı pilotların uçmasına engel oluşturmuyor" diye belirtti.

Avrupa, ABD ve Avusturalya'da bu baskıyı azaltmak için çeşitli düzenlemeler yapılsa da 2023'te 5,170 ABD'li ve Kanadalı pilotla yapılan bir araştırmada pilotların yarısından fazlası işten uzaklaştırılma korkusuyla sağlık desteği almaktan kaçındığını söyledi.

Bu durum, pilotlar arasında "Yalan söylemezsen, uçamazsın" sözünün yayılmasına sebep oldu.

33 yaşındaki ABD'li pilot Troy Merritt, yaşadığı depresyon ve kaygı bozukluğunun güvenli uçuş kabiliyetini azalttığını fark ederek Aralık 2022'de kendi isteğiyle uçuşlara ara verdiğini ve ilaçlı tedaviye başladığını belirtiyor.

Fakat psikolojik rahatsızlıklardan ötürü hastalık iznine çıkan ve uçuşlara ara veren pilotların kokpite geri dönmesi son derece uzun ve meşakkatli olabiliyor.

Bu pilotların en az altı ay düzenli ilaç tedavisi görmesi ve bir kısmı sağlık sigortasınca karşılanmayan bir dizi psikolojik ve bilişsel teste girmesi şart koşuluyor. Merritt, bu sürecin kendisine 11,000 dolara mal olduğunu söylüyor.

Pilotlar ve uzmanlar tedavi edilmeyen psikolojik rahatsızlıkların pilotaj hatalarına da yol açabileceğini belirterek bu sorunun ciddiye alınması için çağrıda bulunuyorlar.

Alaska Hava Yolları'nın eski pilotu Joseph David Emerson, 2023'teki bir uçuşta görevli olmadığı halde kokpitte seyahat ederken uçağın motorlarını kapatmaya teşebbüs etmekten ve uçuş ekibine müdahalede bulunmaktan dolayı hapse atılmıştı. Mahkeme tutanaklarına göre Emerson, polise verdiği ifadesinde sinir krizi geçirdiğini ve sanrıya yol açan mantar aldığını söylemişti.

(Nefes)