BM Havacılık Konseyi: MH17 Uçağının Düşürülmesinden Rusya Sorumlu

Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Sivil Havacılık Örgütü (ICAO) Konseyi, 17 Temmuz 2014’te 298 kişinin hayatını kaybettiği Malezya Havayolları’na ait MH17 sefer sayılı uçağın düşürülmesinden Rusya'nın sorumlu olduğu yönünde karar verdi. Bu karar, olaydan neredeyse 11 yıl sonra geldi.

Amsterdam’dan Kuala Lumpur’a giden Boeing 777 tipi yolcu uçağı, 33 bin feet irtifada seyrederken Ukrayna’nın doğusunda bir Rus yapımı karadan havaya füzeyle vurulmuştu. O dönemde bölgede, Ukrayna ordusu ile Rusya yanlısı ayrılıkçılar arasında yoğun çatışmalar yaşanıyordu.

Uçak, Ukrayna'nın Hrabove köyü yakınlarında düşmüş, 196’sı Hollandalı, 38’i Avustralyalı, 10’u Britanyalı olmak üzere toplam 298 kişi hayatını kaybetmişti.

ICAO: “Uluslararası Hava Hukuku İhlal Edildi”

Konsey, Rusya'nın uluslararası hava hukuku kapsamındaki yükümlülüklerini yerine getirmediğine hükmetti. Avustralya ve Hollanda'nın Rusya'yı sorumlu tutan başvurusunu değerlendiren ICAO, suçlamaların “hukuki ve maddi açıdan temellere dayandığını” açıkladı.

Konsey ayrıca, Rusya’nın sorumluluğu reddetmeye devam etmesine rağmen, hangi tazminat yöntemlerinin uygulanabileceğinin değerlendirileceğini belirtti.

Hollanda ve Avustralya'dan Tazminat Talebi

Hollanda Dışişleri Bakanı Caspar Veldkamp, kararın ardından yaptığı açıklamada, “Bu karar, hem gerçeklerin ortaya çıkması hem de kurbanlar ve aileleri için adaletin sağlanması adına önemli bir adım,” ifadelerini kullandı. Veldkamp, kararın uluslararası topluma da açık bir mesaj verdiğini vurguladı:

“Devletler, uluslararası hukuku ihlal ettiklerinde cezasız kalamazlar.”

Avustralya Dışişleri Bakanı Penny Wong ise, Rusya’nın “bu vahim şiddet eylemi” için nihayet sorumluluk alması ve gerekli tazminatı ödemesi gerektiğini söyledi.

Mahkeme Kararları ve Putin'e Yönelik İddialar

2022 yılında Hollanda’da görülen bir davada, iki Rus vatandaşı ve bir Ukraynalı sanık, gıyaben ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı. Ancak Rusya, kararı “skandal” olarak nitelendirmiş ve vatandaşlarını iade etmeyeceğini duyurmuştu.

Olayın ardından Hollanda hükümeti, mağdurların cenazelerinin iadesinden sorumluların yargılanmasına kadar toplamda 158 milyon sterlinden fazla harcama yaptı.

2023 yılında ise Hollanda, Avustralya, Ukrayna, Malezya ve Belçika’dan oluşan uluslararası araştırma ekibi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, uçağı düşüren füzenin sağlanmasına ilişkin kararı onayladığına dair “güçlü işaretler” bulunduğunu açıklamıştı.

MH17 faciası, modern havacılık tarihinin en trajik olaylarından biri olarak hafızalara kazınmış durumda. ICAO’nun bu kararı, uluslararası hukuk açısından kritik bir emsal niteliği taşıyor.