Rus havacılığında kriz sürüyor

Rusya’da, Ukrayna’nın insansız hava araçlarıyla (İHA) düzenlediği saldırılar nedeniyle hava yolu taşımacılığında yaşanan sorunlar artmaya devam ederken, yaptırımlar Rus havacılık şirketlerini zorlu bir süreçten geçiriyor. 2022 yılının Şubat ayında başlayan Ukrayna savaşı, ülkede en çok havacılık sektörünü etkiledi.

ABD ve Avrupa Birliği (AB), savaşın ardından Rus havacılık sektörüne yönelik kapsamlı yaptırımlar uygulamaya başladı ve Rusya’ya yönelik uçak ve uçak parçaları sevkiyatını yasakladı. Rus havacılık şirketlerinin filolarında en büyük paya sahip Airbus ve Boeing şirketleri, Rusya’ya satışlara ve ülkedeki uçaklara bakım hizmeti vermeyi durdurdu. Ayrıca, Rus şirketlerine uçak kiralayan şirketlerden de söz konusu uçakları geri almaları talep edildi.

Rusya’nın batı yapımı uçak filosu eskiyor
Rus savunma sanayii şirketi Rostec’in Başkanı Sergey Çemezov, 18 Mart’ta yaptığı değerlendirmede, Rus şirketlerin elindeki “en az” 200 Batı yapımı uçağın 2030’a kadar değiştirilmesi gerekeceğini söylemişti. Çemezov, söz konusu uçakların bakımının yaptırımlar nedeniyle imkansız hale geldiğini vurgularken, Rusya’da faaliyet gösteren yaklaşık 700 ila 800 arasında Boeing ve Airbus bulunduğu tahmin ediliyor.

Rusya’da hava yoluyla geçen yıl 111 milyon yolcu taşındı. Uzmanlar, yeterli sivil uçak temin edilememesi nedeniyle yolcu hacminin kısıtlandığı görüşünü paylaştı. Uçak parçalarında küresel pazara erişimi kısıtlanan Rus şirketleri, filolarındaki eski uçakları sökerek parçalarını zaman zaman yeni uçaklarda kullanırken, Rus hükümeti bu yöntemi savaşın ardından yasallaştırmıştı.

İHA saldırıları uçuşları aksatıyor
Son dönemde Ukrayna’nın Rus topraklarına yönelik artırdığı İHA saldırıları da hava yolu ulaşımını olumsuz etkiledi. Rusya Federal Hava Taşımacılığı Ajansı (Rosaviatsiya), yalnızca 5‑7 Temmuz’da gerçekleştirilen saldırılar sonucu başta Moskova, St. Petersburg ve Nijniy Novgorod olmak üzere çeşitli kentlerde 485 uçuşun iptal edildiğini, yaklaşık 1900 uçuşun da ertelendiğini bildirdi.

Rus basınında yer alan haberlere göre, söz konusu günlerde yaşanan aksaklıkların toplam maliyetinin 40 milyar rubleyi (yaklaşık 500 milyon dolar) aştığı tahmin ediliyor. Ülkenin önde gelen gazetelerinden Kommersant’ta yer alan haberde, 2025’in ilk 6 ayında yaşanan uçuş rötarlarının 2023’ün tümünde yaşanan rötar sayısını geçtiğine işaret edildi.

Ülkede, İHA saldırılarının ardından uçuşların rötarları veya iptali nedeniyle olumsuz etkilenen hava yolu şirketlerinin zararlarını telafi etmek amacıyla vergi muafiyetleri, sübvansiyonlar ve yolculara konaklama sağlanması gibi yükümlülüklerin desteklenmesi yönünde düzenlemeler değerlendiriliyor. (savunmasanayist)