EASA, Havacılıkta Yapay Zekâ Kullanımına Yönelik Yeni Düzenleme Taslağını Yayınladı

Avrupa Havacılık Emniyeti Ajansı (EASA), havacılıkta yapay zekâ (YZ) kullanımına ilişkin kapsamlı bir düzenleme taslağı hazırladı. Yapay Zekâ Programı (AI Programme) kapsamında yayımlanan bu “Değişiklik Önerisi Bildirimi” (Notice of Proposed Amendment – NPA), sektöre yönelik teknik kılavuzlar ve “güvenilir yapay zekâ” kriterlerinin nasıl tanımlanacağına dair ilk resmi çerçeveyi sunuyor.

Üç Aylık Kamu Danışma Süreci Başladı

EASA’dan yapılan açıklamaya göre, yeni düzenleme teklifi üç ay süreyle kamuoyunun görüşüne açıldı. Kurum, sektör paydaşlarının önerileri doğrultusunda nihai düzenleme metnini şekillendirecek.

Bu adım, Avrupa Birliği’nin risk temelli Yapay Zekâ Yasası (EU AI Act) ile uyumlu olarak havacılıkta güvenlik, etik ve insan faktörleri alanlarında uygulanacak standartların belirlenmesi açısından büyük önem taşıyor.

2026’da İkinci Aşama Geliyor

EASA, bu ilk taslağın kural koyma sürecinin başlangıcı olduğunu belirtti. 2026 yılında yayımlanacak ikinci NPA ile birlikte bu genel çerçevenin sivil havacılığın farklı alanlarına (uçuş operasyonları, bakım, sertifikasyon vb.) entegre edilmesi planlanıyor.

“İnsan–Yapay Zekâ İş Birliğine Hazırlık”

EASA’nın açıklamasında, yayımlanan belgeyle sektörün gelecekteki yapay zekâ destekli sistemlere uyum sağlamasının hedeflendiği vurgulandı:
“Bu yayın, havacılık sektörünün yapay zekâ destekli asistan sistemlerine (AI Level 1) ve insan–YZ etkileşimine dayalı sistemlere (AI Level 2) hazırlanmasına yardımcı oluyor. Belgede yapay zekâ güvenliği, insan faktörleri ve etik konularına ilişkin kılavuzlar yer alıyor.”

EASA, ayrıca veri odaklı yapay zekâ sistemlerinin (denetimli ve denetimsiz makine öğrenimi) güvenli tasarımı ve uygulanmasına dair ilkeleri de bu çerçeveye dâhil etti.

Gelecekte Kapsam Genişleyecek

Ajans, mevcut taslağın gelecekte pekiştirmeli öğrenme (Reinforcement Learning), bilgi tabanlı sistemler, hibrit modeller ve üretken yapay zekâ (Generative AI) teknolojilerini de kapsayacak şekilde genişletileceğini duyurdu.

Uzmanlara göre bu adım, Avrupa’nın yapay zekâ tabanlı havacılık uygulamalarında düzenleyici standart belirleyici konumunu güçlendirecek ve üreticilerden hava yolu operatörlerine kadar tüm paydaşlar için ortak bir güvenlik ve etik çerçeve oluşturacak.